Veel lezers die Oorlog & Vrede niet graag hebben gelezen maar toch het einde willen halen, zijn extra kwaad op Tolstoj omdat dat einde steeds wordt uitgesteld. In het vorige bericht had ik het er al over: de lezer heeft een zacht afscheid nodig van al die figuren waarmee hij maandenlang lief en leed heeft gedeeld. Tolstoj knoopt de losse eindjes aan elkaar, brengt de geliefde doden in herinnering (Andrej Bolkonski, Petja Rostov, Platon Karatjev) en laat de meest geliefde hoofdpersonages met elkaar trouwen.
Maar het huwelijk zelf tussen Pierre en Natasja wordt niet verteld: het laatste hoofdstuk van het laatste deel eindigt ermee dat Pierre, na zijn liefde te hebben verklaard, naar Petersburg vertrekt om orde op zaken te stellen, terwijl Natasja gelukkig maar ook vertwijfeld achterblijft in Moskou. Ook het huwelijk van Marja en Nicolas wordt enkel aangekondigd, en niet voltrokken. Het is een klassiek open einde, dat vooruitblikt naar 'en ze leefden nog lang en gelukkig' zonder al te melig te worden.
Dat zou echter te makkelijk zijn voor Tolstoj. In plaats van hier de pen neer te leggen, schrijft hij nog twee epilogen. De eerste epiloog zet het verhaal na 7 jaar verder: de oorlog is nu echt gedaan, Napoleon zit gevangen op Sint-Helena, Tolstoj geeft de traditionele historici nog een laatste steek; iedereen is met elkaar getrouwd en er zijn kinderen. Dit is 'nog lang en gelukkig', maar de aandachtige lezer voelt een wrange ondertoon. Pierre komt van een lang verblijf in de hoofdstad terug naar het landgoed waar iedereen bij elkaar woont, en er ontstaat een politieke discussie. Net als in het begin van het verhaal in de salons gaat het over de toekomst van Rusland, maar in tegenstelling tot die salons is het ditmaal ernst. Hoewel het er vriendschappelijk aan toe gaat, zijn de meningen fundamenteel verdeeld.
Een passieve toeschouwer van de hoog oplopende discussie is de jonge wees Nikolenka Andrejevitsj Bolkonski. Voor hem is Pierre Bezoekhov het grote voorbeeld, en hoewel hij niet alles begrijpt wat er gezegd wordt neemt hij het besluit om een groot, heldhaftig man te worden. De oorlog is wel voorbij, maar in deze jongen worden de zaden van het volgende conflict reeds geplant. Zo jong, en al zo eerzuchtig.
